οι βαλίτσες της ποίησης - Νίκος Γκάτσος

προτάσεις ανάγνωσης με θέμα την ποίηση του Νίκου Γκάτσου

Η ποίηση του Νίκου Γκάτσου περιέχει βαθύτατα την ελληνική παράδοση, δεν την εκμεταλλεύεται, ενώ συγχρόνως περιέχει όλη την ευρωπαϊκή θητεία του μεσοπολέμου. Είναι ποίηση ενός ανθρώπου που ζει βαθιά τον καιρό του, ενώ συγχρόνως περιέχει βαθιά την παράδοσή του.
Πολλοί συγκαταλέγουν τον Γκάτσο ανάμεσα σ’ όλους εκείνους που γράφουν στίχους. Όμως αυτός δεν έχει σχέση με τους άλλους. Ο ένας ξεκινάει από την ποίηση, οι άλλοι ξεκινάνε από τους στίχους και προσπαθούν να πλησιάσουν την ποίηση αλλά παραμένουν στιχουργοί. Ενώ ο Γκάτσος παρ’ όλο που στιχουργεί για να κάνει ένα τραγούδι, παραμένει πάντα ποιητής. Για όλα αυτά, νομίζω ότι η περίπτωση του Γκάτσου είναι μοναδική στα νεοελληνικά γράμματα και δε μειώνεται καθόλου από την ολιγογραφία του.
Ο Γκάτσος μεταχειρίστηκε υπερρεαλιστικά στοιχεία, όπως και κάθε σύγχρονος τότε ποιητής, αλλά στο βάθος παραμένει ένας έλληνας ποιητής, γνώστης βαθύς της παραδόσεως, διαθέτοντας την αντίληψη ότι και στην παράδοση μέσα υπάρχουν τολμηρά υπερρεαλιστικά στοιχεία. Η «Αμοργός» δεν είναι ένα υπερρεαλιστικό ποίημα• είναι ένα ελληνικό ποίημα, με χρήση κάποιων υπερρεαλιστικών στοιχείων, τα οποία όμως υπάρχουν στην ίδια την ελληνική παράδοση.
Είχα την ευκαιρία να μιλήσω πολλές φορές μαζί του για χιλιάδες θέματα και να μου μάθει να σκέπτομαι ακριβά κι όχι εύκολα. Διότι έπρεπε να ανταποκριθώ στη σκέψη του.
Οι αληθινοί ποιητές δεν επιβάλλονται, ανακαλύπτονται κάθε φορά και διαφορετικά. Γιατί ανήκουν στο κοσμικό διάστημα και οι καιροί, οι συγκυρίες και οι τροχιές κάθε φορά τους φανερώνουν κι από μια διαφορετική πλευρά, με μια διαφορετική όψη.
Πρέπει να είναι από ατόφιο χρυσάφι αυτές οι είκοσι σελίδες της «Αμοργού», για να συντηρήσουν σαράντα πέντε χρόνια τώρα το κύρος και τη δύναμη του δημιουργού τους.
Άλλα χαρακτηριστικά υψίστης σημασίας:
Δεν έλαβε μέρος στην αποκαλούμενη «φιλολογική ζωή» του τόπου μας. Έτσι, στο πρόσωπό του, δεν αποτυπώθηκαν τα επαρχιακά ψυχοφθόρα συστατικά του εντοπίου λογοτέχνη, του μαχόμενου για ιδέες ή εθνικές προκαταλήψεις. Ιδού λοιπόν ένα «αριστείο ζωής» που του αξίζει. Έγραψε μοναδικά τραγούδια. Όλα τα ακριβά στοιχεία της ποίησής του τα ’κανε στίχους που κινητοποίησαν την ναρκοθετημένη νεοελληνική ευαισθησία, «έτσι καθώς κοιμόταν αναίσθητη» μες στην απέραντη αισθηματολογία των στιχουργών και των επιθεωρησιογράφων.
Τέλος, του αξίζει ξεχωριστό μετάλλιο για το ύψιστον μάθημα που εδίδαξε σ’ όσους από μας υπήρξαμε άξιοι να αποκωδικοποιήσουμε τους λόγους του. Και το ύψιστον μάθημα ήτο μια κληρονομημένη Αττική αδιατάρακτη ραθυμία.
Μην γράφεις άνευ λόγου. Μην εργάζεσαι περισσότερο από ό,τι χρειάζεσαι για να κερδίσεις τα απαραίτητα. Μη χαιρετάς ανθρώπους που δεν έχουν να σου πούνε τίποτα. Μη σπαταλάς τις κινήσεις σου. Να σκέφτεσαι αδιάκοπα και τέλος, να κοιμάσαι κουρασμένος. Ιδού γιατί μόνο γι’ αυτό θα πρέπει ο Νίκος Γκάτσος ξεχωριστά να βραβευτεί. Διότι κατάφερε να ζει γνησίως αττικά, αν και κατάγεται από την Αρκαδία!

Άξιος λοιπόν!

Αποσπάσματα από τα κείμενα του Μάνου Χατζιδάκη «Ο Νίκος Γκάτσος – ένας πολύ αυστηρός φίλος» και «Για τον Νίκο Γκάτσο» στην έκδοση Ο καθρέφτης και το μαχαίρι, Ίκαρος, 1988

 

 

Τη βαλίτσα του Νίκου Γκάτσου έφτιαξε ο Γρηγόρης Ιωάννου για την τάξη του, την ΣΤ΄του 89ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών.

Διάλεξε μέσα από τη βαλίτσα του Νίκου Γκάτσου μια λέξη ή μια πρόταση, ανακάτεψέ τη με όλα αυτά που φυλάς στη δικιά σου βαλίτσα και στείλε μας ένα στίχο ή ένα ποίημα. 

η «βαλίτσα» του Νίκου Γκάτσου

Δείτε πως δούλεψαν τα παιδιά με τη βαλίτσα του Νίκου Γκάτσου στην τάξη.

 

 

βιβλία για την αστρονομία και το σύμπαν ποιήματα & μεταφράσεις του Νίκου Γκάτσου

 

 

τυπώστε την αφίσα (PDF)

δείτε ακόμη: Οι μαγικές βαλίτσες της ποίησης - Γιάννης Ρίτσος

δείτε ακόμη: Οι μαγικές βαλίτσες της ποίησης - Διονύσιος Σολωμός

 

 

 

 

 

bookbook.gr εργαστήρια

συνδέσεις
bookbook.gr
κλείσιμο