Σεξουαλική «διαπαιδαγώγηση»

Τα παιδιά έχουν μια υπέροχη ιδιότητα: είναι περίεργα και θέλουν να μαθαίνουν για τα πράγματα που τους προξενούν το ενδιαφέρον. Αυτή τους η περιέργεια φέρνει συχνά τους γονείς σε αμηχανία.
Ένα από τα πιο «δύσκολα» γι’ αυτούς θέματα είναι το σεξ. Οι παιδαγωγικές τάσεις της εποχής επιτάσσουν μία ευθεία, ειλικρινή, ει δυνατόν «ακομπλεξάριστη» πληροφόρηση και διαπαιδαγώγηση των παιδιών σχετικά με σεξουαλικά θέματα. Τι είναι όμως αυτό, μπορούν οι γονείς να το κάνουν και αν ναι, πότε, πώς, με τι λόγια;
Η σεξουαλική περιέργεια των παιδιών συνήθως αρχίζει να ξυπνάει ή να εκφράζεται γύρω στην ηλικία των 3 ετών, όταν αυτά ανακαλύπτουν το σώμα τους, παρατηρούν διαφορές, αποκτούν μικρότερα αδέρφια. Απ’ αυτή την ηλικία και μετά η σεξουαλική περιέργεια παραμένει ενεργή και σε κάποιες περιόδους, που διαφέρουν από παιδί σε παιδί, γίνεται περισσότερο εμφανής και απαιτητική.
Οι γονείς, αντιμέτωποι μ’ αυτή την –άλλοτε έκδηλη και άλλοτε λανθάνουσα- περιέργεια των παιδιών για σεξουαλικά θέματα ταλανίζονται από το «φάντασμα της ιδανικής απάντησης» ψάχνοντας να βρουν άλλοτε με ψευδοεπιστημονικές και άλλοτε με πιο συναισθηματικές εξηγήσεις, το σωστό τρόπο για να προσεγγίσουν το ακανθώδες θέμα.
Ιδανική απάντηση όμως δεν υπάρχει ούτε και ιδανικός τρόπος γιατί κάθε γονιός, κάθε παιδί, κάθε οικογένεια είναι διαφορετική.
Ακόμη κι αν το ζητούμενο στην ιδανική περίπτωση θα ήταν να μεταδώσουμε στα παιδιά μια θετική, ελεύθερη από φόβους και προκαταλήψεις αντίληψη για το σεξ, πόσο είμαστε σε θέση να το κάνουμε; Οι περισσότεροι από μας δεν το μάθαμε ποτέ και με δυσκολία μιλάμε ακόμα και με τον ίδιο το σύντροφο μας για τη σεξουαλική μας ζωή.
Ας απενοχοποιηθούμε λοιπόν λίγο. Δεν έχουν τόση σημασία οι σωστές και επαρκείς απαντήσεις. Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία στον οποιονδήποτε διάλογο μεταξύ γονιών και παιδιών σχετικά με το σεξ είναι η αίσθηση εμπιστοσύνης που μεταδίδουν οι μεν στα δε ότι μπορούν να ρωτάνε. Την απάντηση την δίνει ο κάθε γονιός όπως μπορεί. Κι αν νιώθει ότι δεν μπορεί: υπάρχουν βιβλία, για κάθε γούστο και κάθε ηλικία που μπορούν να απλοποιήσουν τα πράγματα και να δώσουν απαντήσεις για τις οποίες οι γονείς δεν βρίσκουν τα λόγια. Ακόμη κι αν οι απαντήσεις του βιβλίου δεν είναι αρκετές για να ικανοποιήσουν εντελώς την περιέργεια των παιδιών για τα σεξουαλικά θέματα, παρόλα αυτά μπορεί να είναι (για τους γονείς) η αρχή και ο «μπούσουλας» για μια κουβέντα πάνω σ’ αυτά (γι’ αυτό καλύτερα ρίξτε τους μια ματιά πριν τα δώσετε στα παιδιά σας!)
Και τι πρέπει να μάθουν τα παιδιά σε ποια ηλικία; Κι εδώ δεν υπάρχει η μία και μοναδική σωστή απάντηση γιατί κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό. Σε γενικές γραμμές τα παιδιά προσχολικής ηλικίας χρειάζονται περισσότερο μια εξήγηση για το σώμα τους, το από πού έρχονται τα παιδιά χωρίς πολλές «τεχνικές» λεπτομέρειες σχετικά με την ερωτική επαφή καθεαυτή. Από 6 ετών και πάνω μπορεί να τους εξηγήσει κανείς περισσότερες λεπτομέρειες για την πράξη, τη διείσδυση, την γονιμοποίηση. Ιδιαίτερα σημαντικό σε όλες τις ηλικίες είναι να τους μιλήσει κανείς για τα συναισθήματα που συνοδεύουν το σεξ: αγάπη, τρυφερότητα, επιθυμία, ευχαρίστηση.
Και το σημαντικότερο: η «σεξουαλική διαπαιδαγώγηση» δεν είναι κάτι που γίνεται άπαξ, σε μια μέρα και τελειώνει. Αρχίζει απ’ τη στιγμή που τα παιδιά γεννιούνται και είναι ο τρόπος που τα αγγίζουν οι γονείς τους, η τρυφερότητα που τους δείχνουν, η αμεσότητα της σωματικής επαφής, ο τρόπος που εκφράζονται για το σώμα και το φύλο τους: ο πιο άμεσος, φυσικός και αβίαστος τρόπος για να αναπτυχθούν σεξουαλικά.

Λουίζα Βογιατζή, ψυχολόγος Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.